Voorzichtigheid geboden als een ex-collega die in conflict is met uw werkgever u vraagt om in zijn voordeel te getuigen.

Voorzichtigheid als een ex-collega die tegen uw werkgever is u vraagt om in zijn voordeel te getuigen. Een medewerkster van een bedrijf wordt benaderd door een voormalige collega die een geschil heeft met de werkgever om documenten (e-mails of andere) te verstrekken en een verklaring in haar voordeel en tegen de werkgever af te leggen. Loopt zij een risico als zij hiermee instemt?

Gezien de arbeidsovereenkomst zijn werknemer en werkgever elkaar wederzijds loyaliteit verschuldigd, hetgeen wordt omgezet door de wet van 3-7-1978 in artikel 16, waarin wordt herinnerd dat: “Het lijkt evident dat een verklaring van een werknemer ten gunste van een van zijn collega’s of voormalige collega’s in het kader van een geschilprocedure tegen de werkgever waarschijnlijk de belangen van deze laatste zal schaden of daarmee in strijd zal zijn.”

Deze plicht tot terughoudendheid en discretie is logisch met het oog op het behoud van de bestaande relatie. Dat zal zeker het geval zijn wanneer de getuige tekortkomingen bevestigt of een zeer kritisch getuigenis aflegt over zijn werkgever, of wanneer hij vertrouwelijke informatie verstrekt, zoals e-mails of communicatie waarover zijn collega niet (meer) beschikt en die niet openbaar is.

Op dat moment zou de loyaliteit die aan de werkgever verschuldigd is op grond van de arbeidsovereenkomst hem ertoe moeten aanzetten zich te onthouden van het schaden van deze laatste, hetgeen zeker het geval zal zijn als het getuigenis of de verstrekte documenten de werkgever belasten (zelfs indien de documenten op zich niet vertrouwelijk zijn). Nog los van het strafrechtelijk verbod op laster of het risico van informaticafraude. Des te meer omdat de werknemer op grond van hetzelfde artikel 17 ook verplicht is om geen persoonlijke of vertrouwelijke zaken met betrekking tot de werkgever te openbaren die hij heeft verkregen in de loop van de arbeidsovereenkomst.

En dat een dergelijk getuigenis, zelfs over onderwerpen die vallen onder de wet van 28 november 2022 betreffende de bescherming van personen die inbreuken op het Unierecht of het nationale recht melden (klokkenluiden), zoals overheidsopdrachten, volksgezondheid of fiscale fraude, geen bescherming zal bieden als er niet reeds een interne of externe melding is gedaan.

Het recht om in rechte te getuigen
Dat gezegd zijnde, heeft het Franse Hof van Cassatie in zijn arrest van 10 juli 2024 geoordeeld dat getuigen in rechte een fundamenteel recht is dat voortvloeit uit de artikelen 6 tot 10 van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens, en dat dit recht prevaleert boven de plicht tot loyaliteit tegenover de werkgever, zodat het ontslag van een werknemer die aldus heeft getuigd nietig is. In elk geval lijkt het geven van een te goeder trouw afgelegd getuigenis dat feitelijk het gedrag van de collega, zijn kwaliteiten, zijn manier van werken of zelfs zijn gevoelens bevestigt, zonder enige kritiek op de werkgever te uiten of zich uit te spreken over zijn verantwoordelijkheid of mogelijke fouten, veel aanvaardbaarder.

Uiteraard kan de werknemer die zijn vrijheid om te getuigen wenst terug te krijgen ontslag nemen of eenvoudiger: de voormalige collega zal de rechtbank verzoeken de werknemer als getuige te horen, in welk geval hij verplicht is de waarheid te spreken en deze wettelijke verplichting prevaleert boven de loyaliteitsplicht bij gebrek aan een echt wettelijk geregeld beroepsgeheim.

Zoals men kan begrijpen, is de kwestie gevoelig en doet de geraadpleegde werknemer er goed aan voorzichtig te zijn om een eventueel ontslag om dringende reden, een eis tot schadevergoeding of zelfs een klacht te vermijden.